臣聞禮曰：「天子之與後，猶日之與月，陰之與陽，相須而成者也。」「天子理陽道，後治陰德；天子聽外治，後聽內職。」然則立後以配天子，安得不謹！今陛下為天下擇母，而所立乃賢妃劉氏，一時公議，莫不疑惑，誠以國家自有仁祖故事，不可不遵用之耳。蓋皇后郭氏與美人尚氏爭寵致罪，仁祖既廢後，不旋踵並斥美人，所以示公也。及至立後，則不選於妃嬪，必選於貴族，而立慈聖光獻，所以遠嫌也，所以為天下萬世法也。陛下以罪廢孟氏，與廢郭氏實無以異。然孟氏之罪未嘗付外雜治，果與賢妃爭寵而致罪乎，世固不得而知也；果不與賢妃爭寵而致罪乎，世亦不得而知也。若與賢妃爭寵而致罪，則並斥美人以示公，固有仁祖故事存焉。若不與賢妃爭寵而致罪，則不立妃嬪以遠嫌，亦有仁祖故事存焉。二者必居一於此矣，不可得而逃也。況孟氏得罪之初，天下孰不疑立賢妃以為後！及讀詔書有「別選賢族」之語，又聞陛下臨朝慨嘆，以廢後為國家不幸，又見宗室有立妾之請，陛下怒其輕亂名分，而重賜譴責，於是天下始釋然，不疑陛下立後之意在賢妃也。今果立，則天下之所以期陛下者，皆莫之信矣。載在史冊，傳示萬世，不免上累聖德，可不惜哉！且五伯者，三王之罪人也，其葵邱之會，載書猶首曰：「無以妾為妻。」況陛下之聖，高出三王之上，其可忽此乎！萬一自此以後，士大夫有以妾為妻者，臣僚糾劾以聞，陛下何以處之？不治，則傷化敗俗，無以為國治之則。上行下效，難以責人。孔子曰：「名不正，則言不順；言不順，則事不成；事不成，則禮樂不興；禮樂不興，則刑罰不中；刑罰不中，則民無所措手足。」夫名之不正，遂至民無所措手足，其為害可勝道哉！尤不可不察也。臣伏睹陛下天性仁孝，追奉休烈，惟恐一毫不當先帝之意。然先帝在位動以二帝三王為法，斥兩漢而不取。今陛下乃引自漢以來有為五伯之所不為者以自比，是豈先帝之意乎？是豈繼志述事所當然者乎？此尤公議之所未喻也。臣觀白麻內再三言之者，不過稱賢妃有子及引永平、祥符立後事以為所資之故實。臣請論其所以然者。若曰有子可以為後，則永平中貴人馬氏未嘗有子也，所以立為後者，以德冠後宮故也；祥符中德妃劉氏未嘗有子也，所以立為後者，以鍾英甲族故也。又況貴人之系實為馬援之女，德妃之時且無廢後之嫌，其與賢妃事體迥然異矣。若曰賢妃德冠後宮亦如貴人，鍾英甲族亦如德妃，則何不於孟氏罷廢之初，用立慈聖光獻故事便立之乎？必遷延四年以待今日果何意耶？必欲以此示天下果信之邪？兼臣聞頃年冬享景靈宮，賢妃實隨駕以往，是日雷作，其變甚異。今又宣麻之後，大雨繼日，已而飛雹。又自告天地、宗廟、社稷以來，陰霪不止，以動人心，則上天之意益可見矣。陛下事天甚謹，畏天甚至，尤宜思所以動天而致然者。考之人事既如彼，求之天意又如此，安可不留聖慮乎？伏望聖慈深賜照納，不以一時改命為甚難，而以萬世公議為足畏，追停冊禮，別選賢族，如初詔施行。庶幾上答天意，下慰人心，為宗廟、社稷之計，不勝幸甚。

.

Thần văn lễ viết: “Thiên tử chi dữ hậu, do nhật chi dữ nguyệt, âm chi dữ dương, tương tu nhi thành giả dã. Thiên tử lý dương đạo, hậu trị âm đức; Thiên tử thính ngoại trị, hậu thính nội chức”. Nhiên tắc lập Hậu dĩ phối Thiên tử, an đắc bất cẩn! Kim bệ hạ vi thiên hạ trạch mẫu, nhi sở lập nãi Hiền phi Lưu thị, nhất thời công nghị, mạc bất nghi hoặc, thành dĩ quốc gia tự hữu nhân tổ cố sự, bất khả bất tuân dụng chi nhĩ.

Cái Hoàng hậu Quách thị dữ Mỹ nhân Thượng thị tranh sủng trí tội, nhân tổ kí Phế hậu, bất toàn chủng tịnh xích Mỹ nhân, sở dĩ kỳ công dã. Cập chí lập Hậu, tắc bất tuyển vu phi tần, tất tuyển vu quý tộc, nhi lập Từ Thánh Quang Hiến, sở dĩ viễn hiềm dã, sở dĩ vi thiên hạ vạn thế pháp dã. Bệ hạ dĩ tội phế Mạnh thị, dữ phế Quách thị thật vô dĩ dị. Nhiên Mạnh thị chi tội vị thường phó ngoại tạp trị, quả dữ Hiền phi tranh sủng nhi trí tội hồ, thế cố bất đắc nhi tri dã; quả bất dữ Hiền phi tranh sủng nhi trí tội hồ, thế diệc bất đắc nhi tri dã. Nhược dữ Hiền phi tranh sủng nhi trí tội, tắc tịnh xích Mỹ nhân dĩ kỳ công, cố hữu nhân tổ cố sự tồn yên. Nhược bất dữ hiền phi tranh sủng nhi trí tội, tắc bất lập phi tần dĩ viễn hiềm, diệc hữu nhân tổ cố sự tồn yên. Nhị giả tất cư nhất vu thử hĩ, bất khả đắc nhi đào dã. Huống Mạnh thị đắc tội chi sơ, thiên hạ thục bất nghi lập Hiền phi dĩ vi Hậu! Cập độc chiếu thư hữu “Biệt tuyển hiền tộc” chi ngữ, hựu văn bệ hạ lâm triều khái thán, dĩ Phế hậu vi quốc gia bất hạnh, hựu kiến tông thất hữu lập thiếp chi thỉnh, bệ hạ nộ kỳ khinh loạn danh phân, nhi trọng tứ khiển trách, vu thị thiên hạ thủy thích nhiên, bất nghi bệ hạ lập hậu chi ý tại Hiền phi dã.

Kim quả lập, tắc thiên hạ chi sở dĩ kỳ bệ hạ giả, giai mạc chi tín hĩ. Tái tại sử sách, truyện kỳ vạn thế, bất miễn thượng luy thánh đức, khả bất tích tai! Thả Ngũ bá giả, Tam vương chi tội nhân dã, kỳ Quỳ Khâu chi hội, tái thư do thủ viết:“Vô dĩ thiếp vi thê”. Huống bệ hạ chi thánh, cao xuất Tam vương chi thượng, kỳ khả hốt thử hồ! Vạn nhất tự thử dĩ hậu, Sĩ đại phu hữu dĩ thiếp vi thê giả, thần liêu củ hặc dĩ văn, bệ hạ hà dĩ xử chi? Bất trị, tắc thương hóa bại tục, vô dĩ vi quốc trị chi tắc. Thượng hành hạ hiệu, nan dĩ trách nhân. Khổng tử viết:“Danh bất chính, tắc ngôn bất thuận; ngôn bất thuận, tắc sự bất thành; sự bất thành, tắc lễ nhạc bất hưng; lễ nhạc bất hưng, tắc hình phạt bất trung; hình phạt bất trung, tắc dân vô sở thố thủ túc”. Phu danh chi bất chính, toại chí dân vô sở thố thủ túc, kỳ vi hại khả thắng đạo tai! Vưu bất khả bất sát dã.

Thần phục đổ bệ hạ thiên tính nhân hiếu, truy phụng hưu liệt, duy khủng nhất hào bất đương tiên đế chi ý. Nhiên tiên đế tại vị động dĩ Nhị đế Tam vương vi pháp, xích Lưỡng Hán nhi bất thủ. Kim bệ hạ nãi dẫn tự hán dĩ lai hữu vi Ngũ bá chi sở bất vi giả dĩ tự bỉ, thị khởi tiên đế chi ý hồ? Thị khởi kế chí thuật sự sở đương nhiên giả hồ? Thử vưu công nghị chi sở vị dụ dã. Thần quan bạch ma nội tái tam ngôn chi giả, bất quá xưng hiền phi hữu tử cập dẫn vĩnh bình, tường phù lập hậu sự dĩ vi sở tư chi cố thật. Thần thỉnh luận kỳ sở dĩ nhiên giả.

Nhược viết hữu tử khả dĩ vi Hậu, tắc Vĩnh Bình trung Quý nhân Mã thị vị thường hữu tử dã, sở dĩ lập vi Hậu giả, dĩ đức quan hậu cung cố dã; Tường Phù trung Đức phi Lưu thị vị thường hữu tử dã, sở dĩ lập vi Hậu giả, dĩ chung anh giáp tộc cố dã. Hựu huống Quý nhân chi hệ thật vi Mã Viện chi nữ, Đức phi chi thời thả vô Phế hậu chi hiềm, kỳ dữ Hiền phi sự thể huýnh nhiên dị hĩ. Nhược viết Hiền phi đức quan hậu cung diệc như Quý nhân, chung anh giáp tộc diệc như Đức phi, tắc hà bất vu Mạnh thị bãi phế chi sơ, dụng lập Từ Thánh Quang Hiến cố sự tiện lập chi hồ? Tất thiên duyên tứ niên dĩ đãi kim nhật quả hà ý gia? Tất dục dĩ thử kỳ thiên hạ quả tín chi tà? Kiêm thần văn khoảnh niên đông hưởng Cảnh Linh cung, Hiền phi thật tùy giá dĩ vãng, thị nhật lôi tác, kỳ biến thậm dị. Kim hựu tuyên ma chi hậu, đại vũ kế nhật, dĩ nhi phi bạc. Hựu tự cáo Thiên địa, Tông miếu, Xã tắc dĩ lai, âm dâm bất chỉ, dĩ động nhân tâm, tắc thượng thiên chi ý ích khả kiến hĩ.

Bệ hạ sự thiên thậm cẩn, úy thiên thậm chí, vưu nghi tư sở dĩ động thiên nhi trí nhiên giả. Khảo chi nhân sự kí như bỉ, cầu chi thiên ý hựu như thử, an khả bất lưu thánh lự hồ? Phục vọng thánh từ thâm tứ chiếu nạp, bất dĩ nhất thời cải mệnh vi thậm nan, nhi dĩ vạn thế công nghị vi túc úy, truy đình sách lễ, biệt tuyển hiền tộc, như sơ chiếu thi hành. Thứ kỉ thượng đáp thiên ý, hạ úy nhân tâm, vi Tông miếu, Xã tắc chi kế, bất thắng hạnh thậm.